Μια νέα μεγάλης κλίμακας μελέτη από τη Σκωτία προσφέρει κρίσιμες πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους αυτοκτονίας που συνδέονται με την εξάρτηση από τα οπιοειδή και αναδεικνύει τις σωτήριες δυνατότητες της θεραπείας με οπιοειδείς ανταγωνιστές (OAT). Μεταξύ του 2011 και του 2020, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από περισσότερα από 46.000 άτομα που έλαβαν τουλάχιστον μία συνταγή θεραπείας με μεθαδόνη ή θεραπεία με βάση τη βουπρενορφίνη. Τα ευρήματά τους δείχνουν ότι τα άτομα που λαμβάνουν OAT έχουν σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών, υπογραμμίζοντας τη σημασία της συνεχούς πρόσβασης στη θεραπεία εν μέσω της κλιμακούμενης κρίσης θανάτων που σχετίζονται με τα ναρκωτικά στη Σκωτία.
Η μελέτη που διεξήχθη από ομάδα με επικεφαλής τους Rosalyn Fraser και Andrew McAuley από το Glasgow Caledonian University, διαπίστωσε ότι τα ποσοστά αυτοκτονιών σε άτομα με εξάρτηση από οπιοειδή παραμένουν επτά φορές υψηλότερα από ό,τι στον γενικό πληθυσμό. Ωστόσο, η θεραπεία έκανε αισθητή τη διαφορά: τα άτομα που λάμβαναν ενεργά ΟΑΤ είχαν τρεις φορές λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν από αυτοκτονία σε σχέση με εκείνους που είχαν διακόψει τη θεραπεία. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η προστατευτική επίδραση παρέμεινε παρά την αύξηση των θανάτων που σχετίζονται με τα ναρκωτικά κατά την ίδια περίοδο.
Η έρευνα αποκτά πρόσθετη σημασία δεδομένης της επιδεινούμενης κρίσης των ναρκωτικών στη Σκωτία. Οι θάνατοι που σχετίζονται με τα ναρκωτικά στη χώρα έχουν υπερδιπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία, με τη χώρα να καταγράφει μερικά από τα υψηλότερα ποσοστά θανάτων από οπιοειδή παγκοσμίως. Ωστόσο, η μελέτη παρατήρησε ότι, ενώ οι θάνατοι που σχετίζονται με τα ναρκωτικά κλιμακώθηκαν, τα ποσοστά αυτοκτονιών μεταξύ των χρηστών οπιοειδών υπό ΟΑΤ μειώθηκαν σταθερά. Αυτό υποδηλώνει ότι τα θεραπευτικά προγράμματα όχι μόνο μετριάζουν τους κινδύνους υπερβολικής δόσης, αλλά διαδραματίζουν επίσης κρίσιμο ρόλο στα αποτελέσματα της ψυχικής υγείας.
Η OAT, η οποία συνήθως περιλαμβάνει φάρμακα όπως η μεθαδόνη ή η βουπρενορφίνη, αναγνωρίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως βασική παρέμβαση για την εξάρτηση από τα οπιοειδή. Η θεραπεία σταθεροποιεί τα άτομα μειώνοντας τα συμπτώματα στέρησης και περιορίζοντας τη λαχτάρα, γεγονός που, σύμφωνα με τους ερευνητές, μπορεί να μειώσει την ψυχολογική δυσφορία και να ενισχύσει την αίσθηση σταθερότητας. Επιπλέον, η συμμετοχή σε προγράμματα OAT προσφέρει στα άτομα μια πύλη προς άλλες κρίσιμες υπηρεσίες υποστήριξης, όπως η ψυχική υγεία και οι παρεμβάσεις μείωσης της βλάβης.
Συνολικά, 575 θάνατοι στη συνομοταξία ταυτοποιήθηκαν ως αυτοκτονίες, που αντιστοιχούν στο 1,2% του πληθυσμού της μελέτης. Τα ποσοστά αυτοκτονιών ήταν ιδιαίτερα αυξημένα σε περιόδους κατά τις οποίες τα άτομα δεν παρακολουθούσαν ΟΑΤ, φθάνοντας τα 3,98 ανά 1.000 ανθρωποέτη. Συγκριτικά, το ποσοστό ήταν σημαντικά χαμηλότερο, 1,14 ανά 1.000 ανθρωποέτη, μεταξύ των ατόμων που λάμβαναν ενεργά OAT. Οι τάσεις αυτές παρέμειναν σταθερές ακόμη και μετά τον έλεγχο παραγόντων όπως το φύλο, η ηλικία και οι προϋπάρχουσες καταστάσεις ψυχικής υγείας.
Είναι ενδιαφέρον ότι η μελέτη κατέγραψε επίσης μείωση των ποσοστών αυτοκτονίας με την πάροδο του χρόνου, με τα ακαθάριστα ποσοστά θνησιμότητας από αυτοκτονία να μειώνονται από 2,57 ανά 1.000 ανθρωποέτη το 2011-12 σε 1,48 ανά 1.000 ανθρωποέτη το 2019-20. Η μείωση αυτή έρχεται σε αντίθεση με την αύξηση των θανάτων που σχετίζονται με τα ναρκωτικά, υποδεικνύοντας ότι η ΟΑΤ μπορεί να χρησιμεύσει ως κρίσιμη παρέμβαση για τον περιορισμό των θανάτων που σχετίζονται με την ψυχική υγεία, ακόμη και όταν η επιδημία των ναρκωτικών επιδεινώνεται.
Η δημογραφική κατανομή αποκαλύπτει ότι τα δύο τρίτα των συμμετεχόντων ήταν άνδρες και σχεδόν οι μισοί ήταν νεότεροι από 35 ετών κατά την έναρξη της μελέτης. Η συντριπτική πλειονότητα της ομάδας προερχόταν από τις πιο υποβαθμισμένες κοινωνικοοικονομικά περιοχές της Σκωτίας, γεγονός που ευθυγραμμίζεται με την ευρύτερη αντίληψη ότι η στέρηση αποτελεί βασικό παράγοντα τόσο για τη χρήση ουσιών όσο και για τις αυτοκτονίες.
Παρά τον θετικό αντίκτυπο της ΟΑΤ, οι συγγραφείς της μελέτης προειδοποιούν ότι τα εμπόδια στη θεραπεία παραμένουν. Η διακοπή της θεραπείας -είτε για προσωπικούς, συστημικούς ή οικονομικούς λόγους- αφήνει τα άτομα ευάλωτα. Προηγούμενες μελέτες έχουν τεκμηριώσει ότι οι πρώτες εβδομάδες μετά τη διακοπή της ΟΑΤ είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες, με τους κινδύνους αυτοκτονίας και υπερβολικής δόσης να κορυφώνονται κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Τα ευρήματα υπογραμμίζουν την ανάγκη για συνεχή υποστήριξη ώστε να διασφαλιστεί ότι τα άτομα παραμένουν δεσμευμένα με τη θεραπεία.
Οι ερευνητές αναγνωρίζουν ορισμένους περιορισμούς στην εργασία τους, όπως οι πιθανές ανακρίβειες στην ταξινόμηση των αυτοκτονιών και οι προκλήσεις της ακριβούς μέτρησης της συμμόρφωσης στη θεραπεία. Ωστόσο, τονίζουν ότι τα συνολικά στοιχεία υποστηρίζουν σθεναρά τον ρόλο της ΟΑΤ στη μείωση του κινδύνου αυτοκτονίας.
Τα συμπεράσματα της μελέτης προσφέρουν σημαντικά διδάγματα για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Καθώς η Σκωτία παλεύει με μια έκτακτη ανάγκη δημόσιας υγείας που τροφοδοτείται από τους θανάτους από οπιοειδή, η κλιμάκωση των προγραμμάτων OAT και η αντιμετώπιση των εμποδίων που αποθαρρύνουν τη διαρκή εμπλοκή θα είναι καθοριστικής σημασίας. Επιπλέον, απαιτούνται στοχευμένες προσπάθειες πρόληψης της αυτοκτονίας για τα άτομα με εξάρτηση από οπιοειδή, ιδίως για εκείνα με ιστορικό αυτοτραυματισμού ή ψυχικής ασθένειας.
Αυτή η έρευνα αποτελεί μια ισχυρή υπενθύμιση ότι η θεραπεία με οπιοειδείς ανταγωνιστές είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό εργαλείο για την πρόληψη των υπερβολικών δόσεων - χρησιμεύει επίσης ως σανίδα σωτηρίας για τα άτομα που κινδυνεύουν να αυτοκτονήσουν. Καθώς οι θάνατοι που σχετίζονται με τα ναρκωτικά συνεχίζουν να αυξάνονται, η διασφάλιση της πρόσβασης στην ΟΑΤ και σε άλλες υπηρεσίες υποστήριξης θα παραμείνει μια κρίσιμη στρατηγική για τη διασφάλιση τόσο της ζωής όσο και της ψυχικής ευεξίας στη Σκωτία και πέραν αυτής.
Για πρόσβαση στην πλήρη μελέτη, μπορείτε να επισκεφθείτε αυτόν τον σύνδεσμο: https://doi.org/10.1111/add.16680 (clearnet).
Αν σας ενδιαφέρουν τέτοιου είδους δημοσιεύσεις, παρακαλώ αντιδράστε και αφήστε σχόλια. Αυτό θα είναι ένα σημάδι για να συνεχίσω.