Ίσως ο πιο προσιτός τρόπος για την απόκτηση ιωδίου είναι η εκχύλισή του από ένα διάλυμα ιωδίου σε φαρμακευτική αλκοόλη.
Το φαρμακευτικό βάμμα ιωδίου είναι ένα υδατικό-αλκοολικό διάλυμα ιωδίου και ιωδιούχου καλίου.
Για την παρασκευή ενός 5% διαλύματος ιωδίου λαμβάνετε 50 μέρη βάρους κρυσταλλικού ιωδίου, 20 μέρη βάρους ιωδιούχου καλίου, νερό και αλκοόλη 95% εξίσου σε 1000 μέρη κατ' όγκο.
Το ιώδιο είναι ελάχιστα διαλυτό στο νερό, οπότε για να αυξηθεί η διαλυτότητα του ιωδίου προστίθεται στο βάμμα ιωδιούχο κάλιο. Το ιωδιούχο κάλιο σχηματίζει σύμπλοκο με το ιώδιο:
KI + I2 <=> KI3
Όπως προκύπτει από τη συνταγή, 1 λίτρο βάμματος περιέχει 50 g ιωδίου και 20 g ιωδιούχου καλίου. Για να απομονώσουμε το ιώδιο, πρέπει να καταστρέψουμε το ιωδιούχο κάλιο. Για να γίνει αυτό, στο βάμμα ιωδίου προστίθενται υπεροξείδιο του υδρογόνου και οξύ (θειικό, σε ακραίες περιπτώσεις - οξικό οξύ). Το ιωδιούχο κάλιο οξειδώνεται. Η απαραίτητη ποσότητα των ουσιών υπολογίζεται χρησιμοποιώντας την εξίσωση:
2KI + H2O2 + H2SO4 = K2SO4 + I2 + 2H2O
(Όπως μπορείτε να δείτε από την εξίσωση, απαιτείται οξύ για να μετατοπιστεί η ισορροπία προς τα δεξιά).
Ως αποτέλεσμα της οξείδωσης του ιωδιούχου καλίου, πρώτον, μειώνουμε τη διαλυτότητα του ιωδίου και, δεύτερον, λαμβάνουμε πρόσθετη ποσότητα ιωδίου. Το υπεροξείδιο του υδρογόνου και το οξύ μπορούν να ληφθούν σε κάποια περίσσεια.
Προκειμένου να μειωθεί περαιτέρω η διαλυτότητα του ιωδίου, το βάμμα αραιώνεται αρκετές φορές με νερό (αυτό γίνεται μετά την προσθήκη του υπεροξειδίου και του οξέος).
Τώρα περιμένετεб μέχρι να κατακαθίσει το ιώδιο, μεταγγίζετε (στραγγίζετε προσεκτικά) το μεγαλύτερο μέρος του διαλύματος και φιλτράρετε το ίζημα του ιωδίου. Θα λάβετε υγρό ιώδιο. Για ορισμένα πειράματα (π.χ. λήψη ιωδιούχου αζώτου) αυτό αρκεί, αλλά για άλλα πειράματα το ιώδιο πρέπει να ξηρανθεί. Αυτό δεν είναι εύκολο να γίνει επειδή το ιώδιο είναι πτητικό. Εάν αφήσετε το υγρό ιώδιο στον αέρα, θα εξατμιστεί μαζί με το νερό.
Το υγρό ιώδιο συμπιέζεται με μια πρέσα. Το ιώδιο θα πρέπει στη συνέχεια να ξηραίνεται σε ξηραντήρα πάνω από αφυδατικό μέσο (π.χ. άνυδρο θειικό χαλκό). Το ιώδιο πρέπει να αποθηκεύεται σε σακούλα με φερμουάρ, μικρό βάζο ή άλλο κλειστό δοχείο.
Για να καθαριστεί περαιτέρω το ιώδιο, είναι δυνατόν να υποσταθμιστεί. Για το σκοπό αυτό, το ιώδιο τοποθετείται σε ρηχό ποτήρι ζέσεως και καλύπτεται με φιάλη στρογγυλού πυθμένα, στην οποία χύνεται κρύο νερό. Το ποτήρι τοποθετείται σε λουτρό άμμου, το οποίο θερμαίνεται. Το ιώδιο εξατμίζεται από τον πυθμένα του ποτηριού ζέσεως και συμπυκνώνεται στην ψυχρή επιφάνεια της φιάλης.
Το φαρμακευτικό βάμμα ιωδίου είναι ένα υδατικό-αλκοολικό διάλυμα ιωδίου και ιωδιούχου καλίου.
Για την παρασκευή ενός 5% διαλύματος ιωδίου λαμβάνετε 50 μέρη βάρους κρυσταλλικού ιωδίου, 20 μέρη βάρους ιωδιούχου καλίου, νερό και αλκοόλη 95% εξίσου σε 1000 μέρη κατ' όγκο.
Το ιώδιο είναι ελάχιστα διαλυτό στο νερό, οπότε για να αυξηθεί η διαλυτότητα του ιωδίου προστίθεται στο βάμμα ιωδιούχο κάλιο. Το ιωδιούχο κάλιο σχηματίζει σύμπλοκο με το ιώδιο:
KI + I2 <=> KI3
Όπως προκύπτει από τη συνταγή, 1 λίτρο βάμματος περιέχει 50 g ιωδίου και 20 g ιωδιούχου καλίου. Για να απομονώσουμε το ιώδιο, πρέπει να καταστρέψουμε το ιωδιούχο κάλιο. Για να γίνει αυτό, στο βάμμα ιωδίου προστίθενται υπεροξείδιο του υδρογόνου και οξύ (θειικό, σε ακραίες περιπτώσεις - οξικό οξύ). Το ιωδιούχο κάλιο οξειδώνεται. Η απαραίτητη ποσότητα των ουσιών υπολογίζεται χρησιμοποιώντας την εξίσωση:
2KI + H2O2 + H2SO4 = K2SO4 + I2 + 2H2O
(Όπως μπορείτε να δείτε από την εξίσωση, απαιτείται οξύ για να μετατοπιστεί η ισορροπία προς τα δεξιά).
Ως αποτέλεσμα της οξείδωσης του ιωδιούχου καλίου, πρώτον, μειώνουμε τη διαλυτότητα του ιωδίου και, δεύτερον, λαμβάνουμε πρόσθετη ποσότητα ιωδίου. Το υπεροξείδιο του υδρογόνου και το οξύ μπορούν να ληφθούν σε κάποια περίσσεια.
Προκειμένου να μειωθεί περαιτέρω η διαλυτότητα του ιωδίου, το βάμμα αραιώνεται αρκετές φορές με νερό (αυτό γίνεται μετά την προσθήκη του υπεροξειδίου και του οξέος).
Τώρα περιμένετεб μέχρι να κατακαθίσει το ιώδιο, μεταγγίζετε (στραγγίζετε προσεκτικά) το μεγαλύτερο μέρος του διαλύματος και φιλτράρετε το ίζημα του ιωδίου. Θα λάβετε υγρό ιώδιο. Για ορισμένα πειράματα (π.χ. λήψη ιωδιούχου αζώτου) αυτό αρκεί, αλλά για άλλα πειράματα το ιώδιο πρέπει να ξηρανθεί. Αυτό δεν είναι εύκολο να γίνει επειδή το ιώδιο είναι πτητικό. Εάν αφήσετε το υγρό ιώδιο στον αέρα, θα εξατμιστεί μαζί με το νερό.
Το υγρό ιώδιο συμπιέζεται με μια πρέσα. Το ιώδιο θα πρέπει στη συνέχεια να ξηραίνεται σε ξηραντήρα πάνω από αφυδατικό μέσο (π.χ. άνυδρο θειικό χαλκό). Το ιώδιο πρέπει να αποθηκεύεται σε σακούλα με φερμουάρ, μικρό βάζο ή άλλο κλειστό δοχείο.
Για να καθαριστεί περαιτέρω το ιώδιο, είναι δυνατόν να υποσταθμιστεί. Για το σκοπό αυτό, το ιώδιο τοποθετείται σε ρηχό ποτήρι ζέσεως και καλύπτεται με φιάλη στρογγυλού πυθμένα, στην οποία χύνεται κρύο νερό. Το ποτήρι τοποθετείται σε λουτρό άμμου, το οποίο θερμαίνεται. Το ιώδιο εξατμίζεται από τον πυθμένα του ποτηριού ζέσεως και συμπυκνώνεται στην ψυχρή επιφάνεια της φιάλης.
Last edited by a moderator: